Carola (31) woont samen met haar man en hun twee kinderen van 4 en 1 jaar, in een klein dorpje naast Leeuwarden. In het dagelijks leven werkt ze als onderwijsassistent op een basisschool. Daarnaast studeert ze maatschappelijk werk en dienstverlening. In haar vrije tijd doet ze voetballen en tennissen. Ook maakt ze regelmatig een rondje op de skeelers, om te genieten van de natuur of ze gaat lekker uitwaaien op het strand. Carola geniet ervan om er op uit te gaan met de kinderen en vrienden.

Voor haar opleiding moet ze een onderzoek uitvoeren. Het onderzoek van Carola gaat over de loyaliteit van kinderen naar hun stiefouders. “Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in de dynamiek van het gezin. Ondanks dat ik zelf niet uit een samengesteld gezin kom, zie ik in onze omgeving en op mijn werk steeds meer samengestelde gezinnen. Dit maakt me heel nieuwsgierig om uit te zoeken hoe het zit met deze loyaliteit.”

Winst behalen
“Tijdens mijn stage mocht ik meelopen bij ambulante hulpverlening die hulp/ondersteuning gaven aan gezinnen. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik na mijn studie ook graag ambulante hulpverlening wil gaan doen om gezinnen zo goed mogelijk bij te staan bij hun hulpvraag. Aangezien er steeds meer samengestelde gezinnen komen vind ik het belangrijk dat de hulpverlening op de hoogte is van de dynamieken en datgene waar deze gezinnen tegenaan lopen. Een samengesteld gezin zit zo anders in elkaar en daar zou naar mijn mening ook de hulpverlening op aan gepast moeten worden. De basiskennis hierover moet echt vergroot worden! Ik vind het dan ook heel belangrijk dat er meer kennis komt over samengestelde gezinnen, en dan heb ik het niet alleen over de cijfers. Ik wil echt weten hoe gezinsleden het ervaren om in een samengesteld gezin te wonen? Waar lopen ze tegenaan? Wat hebben zij nodig om gezien te worden en om hun plekje te vinden? Ik denk dat hier nog veel winst te behalen valt.”

Welzijn verbeteren
“Wat me opvalt als ik verhalen over samengestelde gezinnen lees, is dat het voornamelijk komt uit de hoek van de (stief)ouders. Ik mis onderzoek naar hoe kinderen het (hebben) ervaren in samengestelde gezinnen. Er zijn genoeg cijfers te vinden over samengestelde gezinnen, zoals hoe lang het gemiddeld duurt voor iedereen zijn plekje gevonden heeft. Ook de verschillende fases worden benoemd en er zijn cijfers over hoeveel samengestelde gezinnen weer uit elkaar gaan, maar verhalen over hoe kinderen het ervaren in een samengesteld gezin en wat kinderen destijds geholpen zou kunnen hebben om het iets soepeler te laten verlopen bij het samengaan van het samengestelde gezin, dat mis ik nog. Wanneer we hier meer over te weten kunnen komen en de kennis van mensen kunnen vergroten, denk ik dat de cijfers van samengestelde gezinnen die uit elkaar gaan minder groot worden. Misschien doe ik nu een gevaarlijke uitspraak, maar ik geloof echt dat we door onderzoek te doen over dit onderwerp we het welzijn van kinderen kunnen verbeteren. Een belangrijke taak hiervan ligt bij de (stief)ouders. Zij zijn volwassen en hebben, naar mijn mening, ook de taak om op tijd hulp in te schakelen.”

Het onderzoek
“Ik doe mijn praktijkonderzoek samen met Samantha, een studiegenoot. Ons onderzoek richt zich op hoe kinderen tussen hun 6^e en 16^e levensjaar de loyaliteit richting de stiefouder in het samengesteld gezin hebben ervaren. De respondenten zijn op het moment van interviewen allemaal tussen de 18 en 27 jaar en woonachtig in Friesland. Momenteel zitten wij nog volop in de interviews. Onze interviews maken heel wat los bij de jongvolwassenen, maar wel op een goede manier. Ze geven aan dat ze zich gehoord voelen. Er zijn dan ook heel wat persoonlijke herinneringen met ons gedeeld.”

“Met ons onderzoek willen we meer bekendheid geven aan samengestelde gezinnen en het feit dat dit gewoon echt anders is dan een kerngezin. Hopelijk kunnen wij zo een klein steentje bijdragen aan de kennis van de hulpverlening zodat er betere, gepaste hulp gegeven kan worden mocht dit nodig zijn.”

Onderzoeken
“Samen met Samantha voer ik het onderzoek uit bij lectoraat Zorg voor Jeugd waarbij Janneke Metselaar en Magda Hengst ons begeleiden. Magda Hengst heeft samen met Karin den Hollander een boek geschreven over dit onderwerp, namelijk: ‘De mijne zijn de liefste.’ In dit boek worden de verschillende dynamieken en fases in samengestelde gezinnen besproken. Naast ons doen er nog meer studenten onderzoek naar de ervaringen van jongeren in samengestelde gezinnen en voor ons zijn er ook groepen geweest die onderzoek hebben gedaan. Ik hoop dan ook echt dat deze onderzoeken gedaan blijven worden omdat er steeds meer kinderen te maken krijgen met het opgroeien en wonen in een samengesteld gezin.”

De uitkomst!
“Over de uitkomst kan ik nu nog niet veel zeggen, omdat er nog te weinig interviews afgenomen zijn. Wel zijn er al een aantal dingen die me opvallen en zie ik overeenkomsten. Zo valt het me op dat er veel verteld wordt over bijvoorbeeld de valkuilen van een samengesteld gezin, maar waar dit op gebaseerd is, is mij nog niet helemaal duidelijk. Ik heb in de theorie niet kunnen vinden hoe men aan deze informatie komt en bij wie dit onderzocht is. Wat wel opvalt is dat het in grote lijnen redelijk overeenkomt, maar de één beschrijft meer valkuilen dan de ander en ook wordt het anders verwoord. Ook valt het mij op dat er over het algemeen meer stiefvadergezinnen zijn dan stiefmoedergezinnen en dat er, als ik de theorie mag geloven, meer van de stiefmoeders gevraagd/verwacht wordt dan van de stiefvaders. Ook ben ik tegengekomen dat kinderen (en ouders!) in loyaliteitsconflicten terecht kunnen komen wat veel situaties heel lastig maakt. Veel kinderen vinden het dan ook lastig om de stiefouder te accepteren. Ze zijn bang dat ze hun biologische ouder, die niet in dat gezin woont, tekort doen. Ook hebben ze vaak nog (de stille) hoop dat hun biologische ouders bij elkaar terugkomen. Met de komst van een stiefouder is dat voor hun gevoel verkeken.”

Halverwege juni verwachten Carola en Samantha klaar te zijn met hun onderzoek. De uitkomsten worden dan ook met Plusmama gedeeld!

Tot snel!
Carola